Giáo Hội mừng Lễ kính hai vị Thánh Tông Đồ Cả Phêrô và Phaolô vào ngày 29 tháng Sáu hằng năm. Riêng Thánh Phaolô còn có ngày Lễ kính Thánh Phaolô trở lại vào ngày 25 tháng Giêng.
Thánh Phaolô là ai mà lại được ơn để trở lại? Và trở lại với ai?
Thánh Phaolô có tên gốc là Saolô (Saun), sống cùng thời với Chúa Giêsu, là người Do thái, thuộc chi tộc Benjamin, Saolô sinh ra và lớn lên ở Tarsus, (Tácxô) nay là miền nam Thổ nhĩ kỳ. Ngài thông minh vượt xa những người cùng lứa tuổi. Lúc nhỏ được giáo dục ở Tarsus là một trung tâm nổi tiếng về văn hoá và triết học. Lớn lên, Saolô được gởi lên Giêrusalem, và được Kinh Sư Gamaliel là người có thế giá trong thượng Hội Đồng Do Thái dạy dỗ, theo những tiêu chuẩn khắt khe nhất của phái Pharisêu. Saolô là một người lỗi lạc trong lãnh vực văn chương và triết học của cả ba nền văn hóa chính thời đó là Hy Lạp, La Mã và Do Thái. Ngài thuộc lòng Kinh Thánh Tora của người Do Thái. Saolô hết sức nhiệt thành đối với truyền thống của cha ông, như chính Ngài đã nói: „Trong việc giữ đạo Do-thái, tôi đã vượt xa nhiều đồng bào cùng lứa tuổi với tôi: hơn ai hết, tôi đã tỏ ra nhiệt thành với các truyền thống của cha ông.“ (Gal 1,14)
Saolô (Saun) cũng là tên của vị vua tiên khởi của dân Do Thái, vị vua tiên khởi này cũng thuộc chi tộc Benjamin. Chắc rằng khi chưa được ơn trở lại với Chúa Giêsu, Thánh Phaolô rất hãnh diện với cái tên Saolô mà cha mẹ ngài đã đặt cho, không những chỉ mang tên của một vị vua, mà còn cùng dòng tộc nữa. Saolô là một người Pharisêu thông minh và nhiệt thành, ông hăng say đi lùng bắt tất cả những ai lắng nghe và sống theo giáo huấn của Chúa Giêsu. Chính Saolô đã nói với người Do Thái: „Tôi đã bắt bớ Đạo này, không ngần ngại giết kẻ theo Đạo, đã đóng xiềng và tống ngục cả đàn ông lẫn đàn bà, như cả vị thượng tế lẫn toàn thể hội đồng kỳ mục có thể làm chứng cho tôi. Tôi còn được các vị ấy cho thư giới thiệu với anh em ở Đa-mát, và tôi đi để bắt trói những người ở đó, giải về Giê-ru-sa-lem trừng trị. "(Cv 22,4-5)
Thời đó, các Thượng tế, Kinh sư, Luật sĩ là những người lãnh đạo tôn giáo. Hầu hết những người lãnh đạo không tin Chúa Giêsu là „Con Thiên Chúa“, không tin Ngài được Chúa Cha sai đến (Đấng Messias) để cứu chuộc nhân loại. Họ coi Chúa Giêsu như một người đến phá vỡ truyền thống của cha ông họ. Đang khi đó Chúa Giêsu nói: „Anh em đừng tưởng Thầy đến để bãi bỏ Luật Mô-sê hoặc lời các ngôn sứ. Thầy đến không phải là để bãi bỏ, nhưng là để kiện toàn.“ (Mt 5,17)
Thánh Phaolô được ơn trở lại với Chúa Giêsu
Trên đường đi Đa-mát để lùng bắt những người sống theo giáo huấn của Chúa Giêsu, ông Saolô được ơn trở lại. Trong sách Công Vụ Tông Đồ trình thuật như sau:
„Ông Saolô vẫn còn hằm hằm đe doạ giết các môn đệ Chúa, nên đã tới gặp thượng tế xin thư giới thiệu đến các hội đường ở Đa-mát, để nếu thấy những người theo Đạo, bất luận đàn ông hay đàn bà, thì bắt trói giải về Giê-ru-sa-lem. Vậy đang khi ông đi đường và đến gần Đa-mát, thì bỗng nhiên có một luồng ánh sáng từ trời chiếu xuống bao phủ lấy ông. Ông ngã xuống đất và nghe có tiếng nói với ông: "Sa-un, Sa-un, tại sao ngươi bắt bớ Ta? "Ông nói: "Thưa Ngài, Ngài là ai? " Người đáp: "Ta là Giê-su mà ngươi đang bắt bớ. Nhưng ngươi hãy đứng dậy, vào thành, và người ta sẽ nói cho ngươi biết ngươi phải làm gì. "Những người cùng đi với ông dừng lại, sững sờ: họ nghe có tiếng nói, nhưng không trông thấy ai. Ông Saolô từ dưới đất đứng dậy, mắt thì mở nhưng không thấy gì. Người ta phải cầm tay dắt ông vào Đa-mát. Suốt ba ngày, ông không nhìn thấy, cũng chẳng ăn, chẳng uống. Bấy giờ ở Đa-mát có một môn đệ tên là Kha-na-ni-a. Trong một thị kiến, Chúa phán với ông: "Kha-na-ni-a! " Ông thưa: "Dạ, lạy Chúa, con đây. "Chúa bảo ông: "Đứng lên, đi tới phố gọi là Phố Thẳng, đến nhà Giu-đa tìm một người tên là Saolô quê ở Tác-xô: người ấy đang cầu nguyện và thấy một người tên là Kha-na-ni-a đi vào, đặt tay trên mình để làm cho mình lại thấy được. "Ông Kha-na-ni-a thưa: "Lạy Chúa, con đã nghe lắm kẻ nói về người ấy, về tất cả những điều ác người ấy đã làm cho dân thánh Chúa tại Giê-ru-sa-lem. Còn ở đây, người ấy được các thượng tế cho quyền bắt trói tất cả những ai kêu cầu danh Chúa. "Nhưng Chúa phán với ông: "Cứ đi, vì người ấy là lợi khí Ta chọn để mang danh Ta đến trước mặt các dân ngoại, các vua chúa và con cái Ít-ra-en. Thật vậy, chính Ta sẽ chỉ cho người ấy thấy tất cả những đau khổ người ấy phải chịu vì danh Ta. "Ông Kha-na-ni-a liền đi; ông vào nhà, đặt tay trên ông Saolô và nói: "Anh Sa-un, Chúa đã sai tôi đến đây, Người là Đức Giêsu, Đấng đã hiện ra với anh trên đường anh tới đây. Người sai tôi đến để anh lại thấy được và để anh được đầy Thánh Thần. "Lập tức có những cái gì như vảy bong ra khỏi mắt ông Saolô, và ông lại thấy được. Ông đứng dậy và chịu phép rửa. Rồi ông ăn và khoẻ lại." (Cv 9,1-19)
Thánh Phao lô được Chúa Giêsu chọn cách riêng để trở thành Tông Đồ cho các dân ngoại. Trong thư gửi tín hữu Galát Thánh Phaolô nói: “tôi đã được uỷ thác nhiệm vụ loan báo Tin Mừng cho những người không được cắt bì, cũng như ông Phê-rô được uỷ thác nhiệm vụ loan báo Tin Mừng cho những người được cắt bì. Thật vậy, Đấng đã hoạt động nơi ông Phê-rô, biến ông thành Tông Đồ của những người được cắt bì, cũng đã hoạt động biến tôi thành Tông Đồ các dân ngoại.“ (Gl 2,7-8)
„VOM SAULUS ZUM PAULUS“ (nghĩa là từ Saolô trở thành Phaolô)
Trong văn chương của nước Đức và nhiều nước ở Âu Châu có câu thành ngữ phát xuất từ Kinh Thánh qua cuộc đời của Thánh Phaolô. Câu thành ngữ này với ý muốn nói về những người thay đổi cuộc sống 180 độ, nghĩa là quay ngược lại và trở nên tốt lành.
Từ một người đầy tự hào và hãnh diện, Saolô đổi tên mình thành Phaolô (nghĩa là kẻ bé mọn, der Kleine). Chính Thánh Phaolô đã nói trong thư gửi tín hữu Côtintô như sau: „Thật vậy, tôi là người hèn mọn nhất trong số các Tông Đồ, tôi không đáng được gọi là Tông Đồ, vì đã ngược đãi Hội Thánh của Thiên Chúa. Nhưng tôi có là gì, cũng là nhờ ơn Thiên Chúa, và ơn Người ban cho tôi đã không vô hiệu“ (1 Cr 15,9-10).
Lạy Chúa Giêsu, như Chúa đã dùng Thánh Phaolô để trở nên khí cụ của Chúa, xin Chúa cũng dùng chúng con, và cho chúng con được vào làm „Vườn Nho“ của Chúa. Cho dù công việc bé nhỏ đến đâu đi nữa, chúng con cũng rất hân hoan vì không phải sống vô dụng trên trần gian này.
Xin Thánh Phaolô cầu bầu cùng Chúa cho chúng con, vì tổ tiên cũng như chúng con đều phát xuất từ dân ngoại, nhờ Thánh Cả cầu bầu và rao giảng Lời Chúa, nên chúng con được ơn nhận biết Thiên Chúa là Đấng toàn năng yêu thương chúng con. Xin phù giúp chúng con, để chúng con biết lắng nghe Lời Chúa, lắng nghe những giáo huấn và noi gương Thánh Cả sống khiêm nhường. Amen.
Giuse Bùi Văn Toàn, FD