Hằng năm Giáo hội mừng ngày lễ Thiên Thần Gabriel truyền tin cho Mẹ Maria ở thành Nazareth vùng Galileo nước Do Thái vào ngày 25. tháng Ba dương lịch.

Tại sao lại mừng biến cố này vào ngày 25. tháng Ba?

Thiên Thần Gabriel được Thiên Chúa sai mang tin chương trình của Ngài cho thiếu nữ Maria thành Nazareth, như Phúc Âm thuật lại. (Lc 1,26-38). Không có bút tích sử sách nào ghi chép lại ngày tháng Thiên Thần Thiên Chúa hiện đến truyền tin cho Maria.

Năm 313 sau Chúa Giáng sinh, hoàng đế Constantino của đế quốc Roma ra chiếu chỉ cho tự do tôn giáo trong xã hội. Đạo Công giáo được công nhận, và những lễ nghi thờ kính Thiên Chúa theo Kitô giáo bắt đầu phát triển sống động trở lại, sau những năm tháng bị cấm cách bắt bớ phải sống lén lút trong nhà, trong hầm mộ!

Trong bầu không khí tự do đó, Giáo hội Công giáo Roma đã chọn ngày 25. tháng 12. là ngày lễ mừng Sinh nhật Chúa Giêsu Kitô trong toàn thể Giáo hội Công giáo, Đấng là Mặt trời công chính của Thần Thánh trời cao, thay thế cho lễ mừng Thần Mặt Trời của dân ngoại Roma thời lúc đó. Và theo bút tích sử sách, lễ mừng Sinh nhật Chúa Giêsu ngày 25. tháng 12. chính thức bắt đầu mừng rộng rãi trong toàn thể Giáo hội từ năm 336 sau Chúa Giáng sinh.

Theo chu kỳ thiên nhiên đã khắc ghi ấn định, và khoa học y khoa đã khảo sát nghiên cứu đến kết luận xưa nay trong xã hội loài người: sự sống bào thai của một con người phát triển chín tháng dài trong cung lòng mẹ trước khi mở mắt chào đời. Đây là một mầu nhiệm thiên nhiên do Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa, đã ấn định nên như thế.

Vì thế thời gian chín tháng bào thai hài nhi Giêsu sống phát triển trong cung lòng Mẹ Maria cho đến ngày 25. tháng 12., ngày Sinh nhật Chúa Giêsu chào đời, phải là ngày 25. tháng Ba.

Thánh Giáo phụ Augustino (364-430) trong thiên bàn luận về Thiên Chúa Ba Ngôi, đã nói đến truyền thống cũ trước đó về suy luận Chúa Giêsu Kitô đã thành hình là một bào thai trong cung lòng Mẹ Maria tám ngày trước tháng Tư, như thế vào ngày 25. tháng Ba.

Trong dòng thời gian thời Trung cổ, ngày lễ này dần trở thành một ngày chính trong lịch sử ơn cứu chuộc của Thiên Chúa. Ngày lễ mừng 25. tháng Ba qua dòng thời gian nhiều thế hệ có danh hiệu là “lễ Truyền tin của Mẹ Maria!”. Nhưng Giáo hội ngày nay cho là lễ của Thiên Chúa. Vì mầu nhiệm Con Thiên Chúa làm người là trung tâm chính yếu của ngày lễ này. Vì thế lễ có danh hiệu là “Lễ Truyền tin của Thiên Chúa”.

Thiên Thần Chúa hiện đến với Maria truyền tin của Thiên Chúa cho Maria. Nhưng biến cố thần thánh này lại biến thành cuộc đối thoại giữa Maria và Thiên Thần Gabriel về khả năng giới hạn của con người và về quyền năng làm phép lạ tối cao của Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa.

Cuộc đối thoại diễn xảy ra trong sự hoài nghi bối rối của thiếu nữ Maria miền làng quê Nazareth đối chất với Thiên Thần Gabriel “Việc đó làm sao có thể được, làm sao tôi có thể mang thai có con. Vì theo lộ trình hóa học sinh lý thiên nhiên thông thường, tôi không có đời sống vợ chồng?”.

Thấu hiểu tâm trạng chao đảo bất an của Maria, nênThiên Thần trấn an lý giải với lời đoan hứa: Chị an tâm, đừng lo sợ gì. Đức Chúa Thánh Thần sẽ rợp bóng trên tâm hồn con người chị, làm phép lạ cho qúa trình thụ thai nơi cung lòng chị, mà không cần phải qua lộ trình sinh lý hóa học của đời sống vợ chồng. Phải, suy nghĩ như của chị, chỉ là của con người thôi. Nhưng với Thiên Chúa, đâu có gì là không có thể thực hiện được. Thiên Chúa là nguồn sự sống, nguồn năng lượng cho thành hình phát triển trong thiên nhiên.

Và thiếu nữ Maria sau cuộc đối thoại với Thiên Thần đã chấp nhận để chương trình phép lạ ơn cứu chuộc thần thánh của Thiên Chúa được thực hiện nơi con người trần gian bắt đầu nơi mình: Bởi phép Đức Chúa Thánh Thần, Chúa Giêsu, con Thiên Chúa, đã xuống thế làm người trong cung lòng trinh nữ Maria.

Lời Thiên Chúa “hãy có” (St 1.1) từ khởi nguyên chiếu tỏa quyền uy sức mạnh thần thánh tạo dựng nên vũ trụ thiên nhiên cùng các loài sự sống trong đó.

Lời của mẹ Maria “Xin vâng như lời Thiên Chúa truyền” mở ra con đường cho ơn đức cứu chuộc thần thánh linh thiêng từ Thiên Chúa xuống cho con người trần gian. Thiên Chúa xuống trần gian làm người, để con người được cứu chuộc giữ được địa vị làm con Thiên Chúa.

Lễ mừng “Truyền tin của Thiên Chúa” ngày 25. tháng ba còn mang đặc tính cuộc gặp gỡ giữa Thiên Chúa và con người. Hai yếu tố thiên tính và nhân tính gặp gỡ giao thương với nhau: Ý định chương trình của Thiên Chúa và lời xin vâng của con người.

Phép lạ của sự sống mới bắt đầu thành hình với cuộc gặp gỡ giữa Thiên Chúa, Thiên Thần Chúa Gabriel, và con người, thiếu nữ Maria. Sự sống thành hình khởi đầu từ nơi Thiên Chúa trong ý muốn và trong Lời của Ngài.

Cuộc gặp gỡ Thiên Thần với thiếu nữ Maria thành Nazareth mang đến niềm vui thần thánh của trời cao cho nhân loại. Và niềm vui thần thánh đó còn được thể hiện nối tiếp sau đó trong cuộc gặp gỡ giữa Maria, người mẹ mang bào thai Con Thiên Chúa trong cung lòng mình, đến thăm viếng chị Elisabeth, người mẹ đang mang trong cung lòng bào thai ông Thánh Gioan Tẩy giả. (Lc 1,31-56).

Lm. Daminh Nguyễn Ngọc Long