Nếp sống văn hóa nghỉ hè ngày càng phổ thông trong đời sống xã hội hầu như khắp mọi nơi, đầu tiên cho các học sinh trung tiểu học sau mỗi niên học kéo dài chín tháng.

Nhu cầu nghỉ hè dần lan rộng trong đời sống nhất là ở những đất nước làm việc sản xuất theo công nghiệp kỹ nghệ có đời sống phúc lợi kinh tế cao, có bảo đảm an ninh trật tự. Và theo dòng thời gian người ta càng nhận ra, người lao động làm việc chân tay cũng như tinh thần trí óc cũng cần có nhu cầu nghỉ ngơi dưỡng sức., nghỉ hè.

Vậy hình ảnh nếp sống mùa nghỉ hè như thế nào?

Tùy theo mỗi vùng chu lục đất nước, hay hãng xưởng, hay còn cả tùy nhu cầu đời sống mỗi người nữa, những ngày nghỉ được ấn định khác nhau trong chu kỳ hằng năm.

Ngay trong một đất nước, các trường học cũng có những ngày nghỉ hè khác nhau. Chia ra từng vùng nghỉ hè trước sau để tránh đường xá giao thông không bị qúa tải kẹt xe, cùng khách sạn bãi biển, vùng rừng đồi núi không bị qúa đông người chen chúc chật chội…

Ngày nghỉ không chỉ giới hạn vào những ngày trong mùa hè nóng bức, nhưng còn trong cả những mùa khác của năm.Nghỉ hè, theo tiếng Đức „Ferien“ có nguồn gốc từ tiếng Latinh „feriae - ngày lễ nghỉ“. Vào thời Trung cổ và thời Cận đại người ta phân biệt thành hai „feriae sacrae - ngày lễ nghỉ thánh thiêng và feriae profanae - ngày lễ nghỉ theo dân sự xã hội đời thường.“

Ngày xưa mùa nghỉ hè „ferien, Urlaub“ cũng mang ý nghĩa là mùa tự do, mùa trống không làm việc. Ý nghĩa này bắt nguồn từ tiếng Latinh „vacans, vacare“. Trong tiếng Anh „Vacation“ ,và Pháp „vacance“ chỉ về mùa lễ nghỉ (hè).

Từ năm 1749 kỳ nghỉ hè ở các trường học được chính thức công nhận là những ngày nghỉ không có lớp học giảng dạy, các học sinh được nghỉ học. Và từ thế kỷ 19. ngày nghỉ tạm ngưng làm việc áp dụng cho những người làm việc lao động.

Bây giờ theo niên lịch trong tuần là ngày thứ Hai, thứ Ba, thứ Tư...nhưng trong phụng vụ thần học của Giáo hội gọi những ngày trong tuần là ngày lễ feria prima, feria secunda, feria tertia...Như thế mỗi ngày là ngày lễ mừng. Điều này thật là đặc biệt và có ý nghĩa gì ?

Theo ý nghĩa đạo đức thần học, sự cứu độ của Chúa đã thể hiện nơi trần gian cho nhân loại, có tự do được giải thoát cứu độ khỏi vòng tội lỗi. Vì thế, đó là lý do mỗi ngày là ngày lễ mừng lễ nghỉ. Và điều này biểu hiện cho thời gian và đời sống con người.

Trong đời sống chúng ta không chỉ nguyên được tạo dựng cho trường học, cho lao động làm việc, nhưng còn có điều gì ngoài hơn nữa. Vậy phải hiểu ý nghĩa mùa hè, nghỉ ngơi như thế nào?

Con người cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng sức lực. Chúng ta cần kín múc thu thập sức lực mới. Có thế mới luôn trong trạng thái tỉnh táo khoẻ mạnh (fit) được, để có niềm vui trong đời sống và làm việc có hiệu qủa thành tích cao tốt.

Con người cần khoảng cách thời gian cho thư giãn, để có thể chịu đựng được những áp lực căng thẳng trong đời sống hằng ngày. Thư giãn cho tâm trí không bị qúa căng thẳng, giúp tinh thần cũng như gân cốt bắp thịt còn có thể gánh chịu đựng những căng thẳng khác tiếp theo.

Và nếu như vậy thì nghỉ hè có chức năng làm nhẹ bớt gánh nặng do làm việc sinh ra, tựa như vòng bánh xe quay trong khâu sản xuất nâng cao thành tích. Để mang lại thành tích hiệu qủa tốt, con người phải nghỉ ngơi dưỡng sức.

Con người chúng ta có thể làm được nhiều việc, nhiều sự. Nhưng tất cả mọi sự, mọi điều chúng ta không thể làm được. Ý nghĩa của đời sống chúng ta không thể tự mình vẽ tạo ra thúc ép bắt buộc được. Và chúng ta cũng không cần phải như thế. Vì đời sống con người chúng ta nhận được là món qùa tặng từ trời cao. Đời sống của con người đã có bao gồm ý nghĩa trước khi chúng ta đã có thể mang tạo ra thành tích.

Thế giới vũ trụ và chính con người chúng ta được đón nhận trong vòng tay của Thiên Chúa. Đó chính là nền tảng ý nghĩa của đời sống. Trên khía cạnh đó, con người có thể hiểu mùa nghỉ hè hoàn toàn khác.

Mùa nghỉ hè, hay những ngày nghỉ không như là vòng chiếc xe quay trong sản xuất nâng cao thành tích. Mùa nghỉ hè, ngày nghỉ hướng chúng ta đến sự tự do giải thoát khỏi những ràng buộc, mà đích điểm là sự cứu chuộc.

Xin kính chúc mọi người mùa nghì hè, mùa nghỉ ngơi dưỡng sức là thời gian được chúc lành, một nơi chốn dừng chân tốt lành kín mức sức lực cho hôm nay cùng ngày mai.

Mùa nghỉ Hè - Mùa Kiết Hạ
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long