Hằng năm trong nếp sống Giáo hội Công giáo tuần lễ sau Chúa nhật lễ Lá là tuần thánh. Ba ngày thánh trước chúa nhật lễ mừng Chúa phục sinh, là những ngày cao điểm mừng kỷ niệm những biến cố cuối cùng đời Chúa Giêsu trên trần gian trước khi bị kết án chịu chết và mai táng trong mồ dưới lòng đất.

Ngày thứ Năm tuần thánh là ngày khởi đầu nhắc nhớ lại những biến đau thương sau cùng đời Chúa Giêsu trên trần gian.

Theo Kinh thánh thuật lại vào ngày này Chúa Giêsu, vào buổi chiều trước khi bị bắt, đã mừng lễ Vượt Qua theo tục lệ đạo đức người Do Thái cùng với 12 Môn đệ của mình. Trong bữa ăn Chúa Giesu cầm tấm bánh và chén rượu làm phép biến thành Bí tích Thánh Thể rồi trao cho các Môn đệ, và nhắn nhủ họ tiếp tục làm việc như thế này để tưởng nhớ đến mình. Vì Chúa Giêsu biết người sẽ bị Juda Iscariot phản bội và ngài sẽ phải chết. (Mt 26,21).

Phúc âm theo Thánh sử Gioan thuật lại, Chúa Giêsu trong bữa ăn còn rửa chân cho các Môn đệ của mình như dấu chỉ sự yêu thương con người. (Ga 13,5-15).

Sau khi ăn bữa chiều mừng lễ Vượt Qua với các môn đệ mình, Chúa Giêsu cùng với họ đi đến núi vườn cây dầu - Trong khu vườn này ngày nay còn những cây Olive cổ thụ đứng vững xanh tốt, như nhân chứng biến cố đêm xưa Chúa Giêsu đã đến đây qùi gối cầu nguyện trước khi bị bắt tại nơi đây. Những cây Oliven cổ thụ được các nhà khoa học khảo cổ xét nghiệm có gốc rễ từ thế kỷ 4. trước Chúa giáng sinh, không có xác định tuổi của những cây này. Nhưng người ta cho rằng chúng có tuổi thọ từ một ngàn năm tới hai ngàn năm. Ngay bên cạnh khu vườn cây dầu lịch sử nhân chứng này ngôi thánh đường cho các dân tộc, to lớn nguy nga được xây dựng giữa những năm 1919 - 1924. Trong thánh đường này, nơi cung thánh trước bàn thờ có tảng đá mầu trắng rộng lớn, nơi ngày xưa Chúa Giêsu Kitô trong đêm trước khi bị bắt đã qùi gối cầu nguyện cùng Thiên Chúa Cha.

 
Tại khu vườn cây dầu này Chúa Giêsu đã nói tiên báo Thánh Phero sẽ chối Chúa ba lần trước khi gà gáy. Nơi đây trong đêm sầu khổ Chúa Giêsu ra đi cầu nguyện, các Môn đệ đã ngủ thiếp đi không thức với thầy mình. Trong cơn buồn sầu lo sợ, Chúa Giêsu đã kêu xin Thiên Chúa Cha cất chén đắng sự đau khổ cho mình khỏi phải chịu số phận bị đe dọa phải chết. Nhưng Ngài lại tỏ lòng vâng lời chấp nhận như thánh ý Thiên Chúa đã định. (Mt 26,30-40).

Trong khu vườn này, sau khi Chúa Giesu cầu nguyện một mình trở lại thấy các Môn đệ còn ngủ, vào đúng lúc Juda Iscariot dẫn quân lính đến bắt Chúa Giêsu, và điệu đến trao nộp cho Thầy cả thượng phẩm xét xử. (Mt 26, 45-50).

Biến cố thương khó chịu khổ nạn của Chúa Giêsu bắt đầu từ đêm hôm đó cách đây hơn hai ngàn năm. Từ khi nào Giáo hội Chúa ở trần gian có tập tục đạo đức phụng vụ mừng biến cố ngày thứ Năm tuần thánh, không có sử sách nào ghi lại.

Từ thế kỷ 13. sau Chúa giáng sinh đã có tập tục đạo đức này với tên dies viridium - Ngày xanh - trong ý nghĩa ngày ban ơn tha thứ tội lỗi và hình phạt. „Dies viridium" được rút ra từ ý nghĩa câu kinh thánh “Vì cây xanh tươi mà người ta còn đối xử như thế, thì cây khô sẽ ra sao?“ (Luca 23,31).

Theo tập tục nếp sống phụng vụ trong Giáo hội, ngày thứ năm tuần thánh, mừng kỷ niệm Bí tích Thánh Thể, bữa tiệc ly, trong thánh lễ, lễ phục không dùng mầu xanh mà mầu trắng. Nên danh hiệu dies viridium không xác định rõ về nguồn gốc khả tín.

Có lẽ vì thế, ngày Thứ Năm tuần thánh còn có tên gọi khác bằng tiếng Latein „dies cenae domini - Ngày bữa tiệc ly của Chúa“. „dies absolutionis - Ngày ơn tha thứ tội lỗi“ - „dies indulgentiae - Ngày ơn toàn xá“, „dies mandati - Ngày lễ rửa chân“, „dies azymorum - Ngày bánh không men“, hay „consecratio chrismatis - ngày làm phép dầu thánh“: Dầu Thánh chrisam, dầu thánh rửa tội và dầu thánh xức dầu bệnh nhân.

Mừng kỷ niệm biến cố cuối cùng đời Chúa Giêsu Kitô lập Bí Tích Thánh Thể là lương thực nuôi dưỡng đời sống đức tin người tín hữu Chúa Kitô trong tâm tình kính trọng vui mừng và biết ơn.

Từ những tuần lễ qua, người tín hữu Chúa Kitô trên khắp hoàn cầu không có cơ hội tham dự mừng thánh lễ Misa cùng tiếp nhận Tấm bánh Thánh Thể Chúa Giêsu Kitô cho tâm hồn đức tin, trong suốt mùa chay và tuần thánh 2020, và có thể còn kéo dài hơn nữa… Vì tình trạng bệnh dịch do vi trùng Corona truyền nhiễm lây lan đe đọa sức khoẻ sự sống con người, ngăn cản mọi sinh hoạt đi lại tụ họp dâng thánh lễ trong đời sống xã hội. Vì thế, người tin hữu Chúa Kitô tâm cảm thấy thiếu thốn lương thực tinh thần nâng đỡ đức tin.

Nhưng xác tin rằng Chúa không bỏ rơi con người. Lời Chúa vẫn luôn là lương thực củng cố an ủi cho tinh thần đời sống đức tin con người hôm qua, hôm nay và ngày mai.

Bệnh dịch Corona truyền nhiễm là một thử thách lớn trong đời sống nhân loại, cùng gây ra thảm họa cho con người. Nhưng nó không phải là tận cùng chấm dứt sự sống trong công trình sáng tạo của Thiên Chúa.

Thứ Năm tuần thánh 09.04.2020.
Lm. Daminh Nguyễn Ngọc Long