Nếp sống văn hóa mùa nghỉ hè càng ngày càng phổ thông trong đời sống xã hội hầu như ở khắp nơi trên thế giới, đầu tiên cho các học sinh trung tiểu học sau mỗi niên học kéo dài chín tháng.

Nhu cầu nghỉ hè dần lan rộng trong đời sống nhất là ở những đất nước làm việc sản xuất theo công nghiệp kỹ nghệ có đời sống phúc lợi kinh tế cao, cùng cả các quốc gia đất nước đang phát triển về công nghiệp kỹ nghệ, có được đời sống cao bảo đảm an ninh trật tự. Và trong dòng thời gian người ta càng nhận ra, người lao động làm việc chân tay cũng như tinh thần trí óc cũng cần có nhu cầu nghỉ hè.Và cả các người phụ nữ, các người mẹ quanh năm suốt tháng lo việc dọn dẹp nhà cửa, nấu bếp, gánh nặng sinh thành nuôi dậy con cái khôn lớn, săn sóc cha mẹ gìa yếu đau bệnh… cũng cần có nhưng ngày nghỉ, có chút thời gian thay đổi đi ra khỏi công việc bổn phận hằng ngày, giúp tìm được sự thư giãn thể xác, cũng như sự bình an niềm vui cho tâm hồn.

Nghỉ hè, theo tiếng Đức „Ferien“ có nguồn gốc từ tiếng Latinh „feriae - ngày lễ nghỉ“. Theo tiếng Anh có tên “Holidays”. Vào thời Trung cổ và thời Cận đại người ta phân biệt thành hai „feriae sacrae - ngày lễ nghỉ thánh thiêng và feriae profanae - ngày lễ nghỉ theo dân sự đời thường.“
Ngày xưa mùa nghỉ hè „ferien, Urlaub“ cũng mang ý nghĩa là mùa tự do, trống không làm việc. Ý nghĩa này bắt nguồn từ tiếng Latinh „vacans, vacare“. Trong tiếng Anh „vacation“, và Pháp „vacance“ chỉ mùa nghỉ ngơi.

Từ năm 1749 kỳ nghỉ hè ở các trường học được chính thức công nhận là những ngày nghỉ không có lớp học giảng dạy, các học sinh được nghỉ học. Và từ thế kỷ 19. ngày nghỉ tạm ngưng làm việc áp dụng cho những người làm việc lao động nơi nhà máy xưởng thợ, văn phòng...

Bây giờ theo niên lịch những ngày trong tuần là gọi ngày thứ Hai, thứ Ba, thứ Tư...nhưng trong phụng vụ thần học của Giáo hội gọi những ngày trong tuần là ngày lễ feria prima, feria secunda, feria tertia...Như thế mỗi ngày là ngày lễ mừng.

Điều này thật là đặc biệt và có ý nghĩa gì? Theo ý nghĩa đạo đức thần học, sự cứu độ của Chúa đã thể hiện nơi trần gian cho nhân loại, có tự do được giải thoát cứu độ khỏi vòng tội lỗi. Vì thế, đó là lý do mỗi ngày là ngày lễ mừng lễ nghỉ. Và điều này biểu hiện cho thời gian và đời sống con người.

Trong đời sống chúng ta không chỉ nguyên được tạo dựng cho trường học, cho lao động làm việc nơi xưởng thợ nhà máy sản xuất, văn phòng…, nhưng còn có điều gì ngoài hơn nữa. Vậy phải hiểu hình ảnh ý nghĩa mùa hè nghỉ ngơi như thế nào?

Con người cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng sức lực. Chúng ta cần kín múc thu thập sức lực mới. Có thế mới luôn trong trạng thái tỉnh táo khoẻ mạnh (mens sana in corpore sano - fit for fun!) được, để có niềm vui trong đời sống và làm việc có hiệu qủa thành tích tốt.

Con người cần khoảng cách cho thư giãn, để có thể chịu đựng được những căng thẳng trong đời sống hằng ngày. Thư giãn cho tâm trí không bị qúa căng thẳng, giúp tinh thần cũng như gân cốt bắp thịt thảnh thơi dịu xuống, để còn có thể gánh chịu đựng những căng thẳng khác tiếp nối đến trong dòng sông con đường đời sống.

Và nếu như vậy thì nghỉ hè có chức năng làm nhẹ bớt gánh nặng cơ bắp thể xác cùng thần kinh trí óc tinh thần do việc làm lao động sinh ra, tựa như vòng bánh xe quay trong khâu sản xuất nâng cao thành tích. Để mang lại thành tích hiệu qủa tốt tiếp nối, con người cần phải nghỉ ngơi dưỡng sức.

Con người có thể làm được nhiều việc, nhiều sự. Nhưng tất cả mọi sự, mọi điều con người không thể làm được. Ý nghĩa của đời sống con người không thể tự mình vẽ tạo ra thúc ép bắt buộc được. Và con người cũng không cần phải sống như thế. Vì đời sống con người nhận được là món qùa tặng cao qúi vô gía. Đời sống của con người đã có bao gồm ý nghĩa trước khi chúng ta đã có thể mang tạo ra thành tích.

Thế giới vũ trụ và chính con người chúng ta được đón nhận trong vòng tay yêu thương quan phòng của Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa. Đó chính là nền tảng ý nghĩa của đời sống. Trên khía cạnh đó, con người có thể hiểu mùa nghỉ hè hoàn toàn khác.

Mùa nghỉ hè, hay những ngày nghỉ không như là vòng chiếc xe quay trong sản xuất nâng cao thành tích. Nhưng mùa nghỉ hè, ngày nghỉ ngơi hướng chúng ta đến sự tự do giải thoát khỏi những ràng buộc, mà đích điểm là sự cứu chuộc.

Xin kính chúc mọi người đi nghỉ hè nghỉ là thời gian được chúc lành, một nơi chốn dừng chân tốt lành nơi thiên nhiên, kín múc sức lực niềm vui cho trí óc tinh thần cũng như cho các cơ quan gân cốt thân xác đời sống hôm nay và ngày mai: Fit for fun!

Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long